سی و پنج سال از قطع رابطه ایران و آمریکا می‌گذرد و طی این مدت بارها مقامات دو کشور به صورت های رسمی و غیر رسمی با یکدیگر دیدار کرده‌اند اما همواره هر دو طرف ایجاد رابطه با یکدیگر را غیر ممکن می‌دانند.
در آستانه سوم آذر و سر رسید مهلت مذاکرات هسته‌ای روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال از ارسال نامه‌ای محرمانه از سوی باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا، به سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در نیمه اکتبر امسال خبر داد.
این چهارمین نامه است که از سوی رئیس جمهور آمریکا برای رهبر ایران نگاشته می شود و سابقا نیز اوباما سه نامه از طرق سلطان قابوس پادشاه عمان و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه جهت کاهش تنش و ایجاد رابطه دوستی برای آیت الله خامنه‌ای ارسال کرده بود.
دو کشور ایران وآمریکا پس از انقلاب ۵۷ روزهای تنش زایی را با یکدیگر تجربه کرده‌اند، از یک سو آمریکا ایران را متهم به نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم و تلاش برای برهم زدن ثبات منطقه خاورمیانه و تلاش برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای متهم کرده و از سوی دیگر ایران آمریکا را به دخالت در امور داخلی و منطقه‌ای و جنگ افروزی متهم می‌کند.
در ده سال گذشته اما تضادها و چالش‌های دو کشور بیش از همه در مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز شده و اثرات آنرا می‌توان در تحریم‌های گسترده بین‌المللی و یک جانبه آمریکا بر ضد ایران به وضوح مشاهده کرد.
بر اساس گزارش روزنامه وال استریت ژورنال در نامه چهارم، اوباما با توصیف منافع مشترک در مقابله با گروه تروریستی دولت اسلامی “داعش” ،ایران را ترغیب به توافقی جامع در خصوص مسائل هسته‌ای کرده است.
این روزها مذاکرات هسته ای روزهای حساس و پرتنشی را طی می‌کند و طی سه هفته آینده، مسقط و وین میعادگاه کسانی است که تلاش دارند این مشکل را که بیش از یک دهه است شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان را در اختیار خود گرفته، حل کنند.
بدون تردید پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات طولانی و پرنوسان آن طی دهه گذشته یکی از پرونده‌های کم سابقه در تاریخ دیپلماسی جهانی می باشد که به نظر می رسد پایان آن نزدیک خواهد بود.
با تغییر دولت و رویکرد تازه نظام جمهوری اسلامی در تعامل با غرب به نظر می‌رسد حل مناقشه هسته ای روند مثبتی پیدا کرده و اما با وجود خطوط قرمز تعریف شده از سوی دو طرف بازهم رسیدن به توافقی جامع دشوار به نظر می‌رسد.
علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی، در اظهار نظری با اشاره به روزهای پایانی مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ گفته است که نظر جمهوری اسلامی بر به نتیجه‌رسیدن هرچه‌زودتر این مذاکرات است.
بدون تردید دولت آمریکا مهمترین و تاثیر گذار ترین کشور طرف مذاکره در مناقشه هسته‌ای است که توافق تهران و واشنگتن می‌تواند کور ترین گره ها در این رابطه باز کند امری که همواره از سوی تندرویان دو کشور نفی گردیده است.
اما نزدیکی ایران و آمریکا مخالفان سرسختی هم در داخل دو کشور و هم در بعد بین‌المللی دارد، در داخل ایران تندرویان حکومتی و افرادی که سی و پنج سال بر طبل دشمنی با آمریکا کوبیده‌اند همچنان به ادامه تنش با آمریکا اصرار و اهتمام دارند و هر گونه دوستی با این کشور را دور شدن از آرمانهای انقلاب می شمارند.
این محافظه‌کاران تندرو با تاکید بر خطوط قرمز نظام و عقب نشینی نکردن در برابر خواسته‌های غرب به ویژه آمریکا، عزم خود را جزم کرده اند تا این مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد.
در این زمینه احمد علم الهدی امام جمعه مشهد در تازه‌ترین اظهار نظر خود باراک اوباما و جان کری را یزید زمان معرفی کرده و گفته است: برخی جریان‌های سیاسی باید بدانند که نمی‌توانند با همدستی آمریکا به اهداف خود برسند.
وی با بین اینکه این جریانات سیاسی در پی سازش با آمریکا هستند اما سازش با یزید باعث نخواهد شد تا اقتصاد درست شود گفته است: مردم به خاطر اقتصاد و معیشت با آمریکا و یزید زمان بیعت نخواهند کرد.
غلامحسین محسنی اژه‌ای معاون اول قوه قضائیه نیز از آمریکا به عنوان شیطان یاد کرده که کیان جمهوری اسلامی را هدف قرار گرفته و به کمتر از شکسست این نظام رضایت نخواهد داد، و خطاب به تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران گفته آنها باید متوجه باشند که نمی‌توان در مذاکره با آمریکا از خطوط قرمز عبور کرد.
این مساله در داخل آمریکا نیز مخالفانی دارد، برخی از اعضای جمهوریخواه کنگره ایالات متحده نسبت به ارسال نامه توسط باراک اوباما به رهبر جمهوری اسلامی ایران، واکنش نشان داده و آن را بسیار نگران کننده خوانده‌اند؛ جان مک‌کین و لینزی گراهام، دو سناتور جمهوریخواه در بیانیه‌ای مشترک این اقدام رئیس جمهور آمریکا را زشت و شرم‌آور ذکر کردند.
در بعد بین‌المللی نیز کشورهایی هستند که از شرایط کنونی سود می‌برند که در این میان بیشترین اتهام متوجه کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه است که توانسته‌اند با توجه به سردی روابط میان ایران و آمریکا بیشترین منفعت را به لحاظ تجاری- اقتصادی و سیاسی- امنیتی کسب کنند.
این کشورها از تبدیل شدن ایران به دوستی منطقه‌ای برای آمریکا احساس نگرانی و با آن مخالفت می‌کنند و می‌دانند با امضای توافق نامه هسته‌ای و به دنبال آن دوستی تهران و واشنگتن و ایجاد روابط دیپلماتیک باعث برداشته شدن تحریم‌ها و بسته شدن سودهای هنگفتی است که کشورهای منطقه از قبل این تحریم ها کسب کرده‌اند.
سران اعتدال گرای ایران و دولتمردان آمریکا به خوبی بر این نکته واقف هستند که اگر و در این زمان و با توجه به شرایط کنونی پایه‌های روابط آینده بین دو کشور بنا نگردد در آینده دست یابی به این مهم دشوار و حتی غیر ممکن خواهد بود و هزینه شکست برای آمریکا به معنای تضعیف قدرت و برای ایران به معنی تشدید تحریم‌ها و انزوای بیشتر خواهد بود.
