عکس از سایت ریاست جمهوری
ششمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها روز گذشته، ۱۴ مهر با موضوع نقد و بررسی پیش نویس لایحه سازمان نظام رسانه‌ای کشور و با حضور جمعی از صاحبنظران عرصه رسانه، مدیران مسئول و دست اندرکاران این حوزه شامل مهدی فضائلی مدیر عامل اسبق خبرگزاری فارس، ژاله فرامرزیان دبیر کل انجمن روزنامه نگاران زن ایران، کسری نوری سردبیر روزنامه شهروند، مصطفی کواکبیان موسس انجمن مدیران مسئول روزنامه‌های غیردولتی و حسین رضی مدرس دانشگاه و کار‌شناس حوزه رسانه، در دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها برگزار شد.
گفتنی است از سال ۸۴ و پیش از آن بسیاری از دست‌اندرکاران رسانه‌ای به اجماع رسیدند که قانون مطبوعات که همین قانون فعلی است، پاسخگوی نیازهای فضای رسانه‌ای نیست؛ بنابراین در برنامه چهارم توسعه تدوین نظام جامع رسانه‌ای به عنوان تکلیف ذکر شد. حال آنکه در دولت نهم که اجرای برنامه چهارم توسعه را بر عهده داشت، قدم‌هایی در این زمینه برداشته و یک پیش‌نویس تدوین شد، اما در دولت دهم معاونت جدید مطبوعاتی آن پیش‌نویس را قبول نداشت و قرار شد آن را اصلاح و پیش‌نویس جدیدی تهیه کند. اما به هر حال در دولت دهم هم این اتفاق نیفتاد و حالا نوبت به دولت یازدهم رسیده است اما گویا دست اندرکاران مطبوعات از این پیش نویس هم رضایتی ندارند و در نشست روز گذشته دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه نیز نسبت به این پیش نویس انتقاداتی وارد شده است.
نگاه دولت به سمت آزادی بیان نیست
کسری نوری، سردبیر روزنامه شهروند در این نشست من وقتی پیش‌نویس را دیدم، عنوانش برایم ابهام‌برانگیز بود. در عنوان این پیش‌نویس از کلمه قانون استفاده شده در حالی که باید نوشته شود پیش‌نویس لایحه. همین موضوع خود ایجاد نگرانی می‌کند. از طرف دیگر نمی‌دانم چه اصراری بر پنهان‌کاری است و گفته نمی‌شود که این متن حاصل زحمت چه کسانی است در حالی که بهتر است طراحان پیش‌نویس بیایند بنشینند و درباره آن بحث کنند. وقتی ما این‌طور در ابهام بحث می‌کنیم مسیر منحرف می‌شود. او همچنین افزود: کلی این پیش‌نویس خیلی حکومتی است. البته طبیعی است در جامعه ما هزاران سال است سایه حکومت همیشه در خصوصی‌ترین حریم زندگی ما حس شده است.
نوری در ادامه اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که فضای رسانه‌ای ما فضای سالم و خوبی نیست. چنین پیش‌نویسی که من معتقدم حق ذاتی آزادی بیان را ضایع می‌کند، در شرایطی که مطبوعات ما خود دچار خودسانسوری هستند و از ترس مرگ خودکشی می‌کنند، مطرح شده است. من بعید می‌دانم این پیش‌نویس از دل جلسات روزنامه‌نگاران و حقوق‌دانان آمده باشد. حس می‌کنم این پیش‌نویس از درون یک نهاد امنیتی بیرون آمده است ترکیب اصلی شوراهایی که از آن صحبت می‌شود دولتی است و ما می‌دانیم نگاه دولت و حاکمیت ما به سمت آزادی بیان نیست.
او اضافه کرد: این مسائل آزاردهنده است. اگر دولت می‌خواهد گامی بردارد بهتر است پای قانون مطبوعات بایستد و به این موضوع رسیدگی کند که با اینکه برخورد با مطبوعات در اختیار هیات نظارت است هنوز در حالی که این هیات وجود دارد، با حکم یک دادیار روزنامه‌ای تعطیل می‌شود. این روزنامه نگار در ادامه با اشاره به پاسخ رییس جمهور به سوالی که در آخرین نشست خبری‌اش درباره سرنوشت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران از او شده بود، گفت: من بعد از آن پاسخ حس کردم که ما داریم آب در هاون می‌کوبیم و تصمیمی است که گرفته شده است و ما کاری نمی‌توانیم بکنیم.
تنبیه بیشتر برای اصحاب رسانه
از سوی دیگر ژاله فرامرزیان، دبیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران پیرامون پیش نویس لایحه سازمان نظام رسانه‌ای کشور می‌گوید: هیچ کدام از قوانین تنبیهی را حذف نکرده ولی تنبیهات دیگری اضافه کرده است که باعث تهدید بیشتر برای جریان اطلاع‌رسانی می‌شوند.
همچنین مصطفی کواکبیان، موسس انجمن مدیران مسوول روزنامه‌های غیردولتی نیز گفت: در حالی که ما در ابتدای پیش نویس این لایحه اعلام کرده‌ایم که این سازمان، یک سازمان غیردولتی است، نقش دولت در بعضی جا‌ها بسیار پررنگ دیده شده است. مثلا در بحث ترکیب هیات مرکزی نظارت بر انتخابات؛ حقیقتا ماده ۴۲ ماده بسیار مسئله سازی است چراکه در آن هیچ نقشی برای روزنامه نگاران در نظر گرفته نشده است. همچنین تاکید شده است که حکم رئیس سازمان نظام رسانه‌ای را باید رئیس جمهور امضا کند. در هیات‌های رسیدگی به تخلفات هم هیچ امکان دفاعی برای روزنامه نگاران توسط خودشان در نظر گرفته نشده است.
ماه گذشته و در ابتدای شهریورماه نیز کامبیز نوروزی، حقوقدان پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران را متنی «بی‌ارزش» و «دچار تشتت ذهنی» قلمداد کرد و گفت: اگر در دولت آقای روحانی نبود، هیچ وقت زحمت خواندن آن را به خود نمی‌دادم. آنچه در مقررات این متن پیش‌بینی شده است در صدد ایجاد سازمان صنفی نیست بلکه به دنبال تعطیلی آزادی مطبوعات در ایران است.
در پایان گفتنی است عملکرد دولت یازدهم تا کنون با مطبوعات و رسانه نه تنها رضایتبخش نبوده است بلکه بسیاری از فعالان حوزه رسانه و به ویژه مطبوعات معتقدند دولت یازدهم نیز نگاه کلی که در دولت‌های پیشین نسبت به رسانه حاکم بوده را دنبال می‌کند و تنها شعارهای دلپذیری را گاهگاه مطرح می‌کند. همچنین فشار بر روی اهالی مطبوعات زیر سایه دولت یازدهم نه تنها کم نشده بلکه در مواردی با شدت زیادی روبرو بوده است. حال نیز رویکرد دولت در تدوین پیش نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای کشور چندان باز و خوشبینانه به نظر نمی‌رسد و نشست روز گذشته با حضور اهالی رسانه همین امر را تایید می‌کند.
