در خرداد ماه گذشته برخی منابع خبری در کشور از مانور گرانفروشان در میدان میوه و تره‌بار در سایه بی‌توجهی بازرسان خبر دادند و از بی قانونی در نحوه خرید محصول و عرضه آن به دست مشتری نوشتند.
پایگاه اطلاع رسانی انتخاب، در آن تاریخ با اشاره به اینکه قیمت میوه در مغازه‌های سطح شهر، هیچ قرار و قانونی ندارد از نبود بازرسی از بازار انتقاد کرده و نوشت:” وقتی علت گرانفروشی میوه را از کسبه جویا می‌شویم، این نکته را مدنظر قرار می‌دهند که کیفیت میوه‌ها بالاست و باید پول بیشتری برای خرید از میدان میوه و تره بار مرکزی بپردازند.”
این پایگاه خبری، در گزارش آن روز خود ضمن تأکید بر نبود تعادل در قیمت بازار میوه، این امر را نبود سیستم نظارتی بر نحوه عرضه محصولات توسط مغازه داران عنوان کرد و نوشت:”در سایه نبود نظارت بر بازار میوه، مغازه‌های سطح شهر به هر قیمتی که می‌خواهند، میوه را عرضه می‌کنند.”
اگرچه تقریبا در تمامی موارد، بحث نظارت بر بازار یکی از مشکلات عمده برای کنترل قیمت ها در اکثر مبادی عرضه در کشور بوده، اما آنچه تا کنون در تجربه ثابت شده است، ضعف و نبود اراده ای قوی برای حذف و کوتاه کردن دست متخلفان و دلالانی است که بر بازار محصولات مختلف کشور سلطه پیدا کرده اند و علی رغم وجود مشکلات فراوان داخلی و خارجی و سوء مدیریت تأثیر گذار بر روند طبیعی، توان اقتصادی ملت را گرفته و به شکلی روز افزون بر منافع اقتصادی خود افزوده اند.
به گفته فعالان بازار حذف دست سودجویان و دلالان از عرضه کالا، تنها با شفافیت و نظارت دقیق و کامل و همچنین پیگیری جدی مأموران و مسئولان همراه خواهد بود.
چرا که به گفته این افراد نظارت بر بازارهای عمده فروشی تا حدی این امر را ثابت کرده که با یک برنامه ریزی مطمئن می توان برخی از مشکلات را کم کرده و فضا را برای واقعی کردن نرخ مصرف میوه جات و اقلام مورد نیاز مردم فراهم کرد.
با این حال در تازه ترین اخبار منتشر شده، برخی مقامات مسئول در بازار میوه خواستار مداخله مردم بر نحوه نظارت بر بازار و اعلام موارد جهت برخورد با گرانفروشی میوه شده اند.
گرانی میوه علیرغم رکود بازار
روز گذشته خبرگزاری کار ایران در مطلبی به نقل از مصطفی دارایی‌نژاد رئیس اتحادیه میوه و تره بار کشور نوشت:”قانون نظام صنفی این حق را به فروشندگان داده است که تا ۳۰ درصد قیمت درج شده در فاکتور میوه را افزایش دهند؛ اما متاسفانه شاهد افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت توسط مغازه داران بوده‌ایم.”
به نوشته این خبرگزاری، بازار میوه و تره بار با مازاد عرضه روبرو است؛ اما قیمت بالای میوه در برابر مازاد عرضه قد برافراشته تا هم چنان رکود در بازار میوه و تره بار یکه تاز میدان باشد. بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی در رابطه با مصرف میوه هر فرد باید روزانه ۵ سهم میوه بخورد؛ اما در کشور ما حدود ۸۶ درصد جمعیت کمتر از این میزان میوه مصرف می‌کنند.
ایلنا در ادامه گزارش خود به نقل از وی نوشت:”امسال در ماه رمضان دوبرابر عرضه میوه داشته‌ایم؛ اما بازار فروش میوه راکد است.”
وی در رابطه با اختلاف قیمت چشمگیر میوه در میادین تره بار با مغازه‌های سطح شهر اظهار داشت: “ما پل ارتباطی بین مردم و کشاورز هستیم روزانه ۲۰ تا ۳۰ هزار تن ورودی بار میوه به میدان اصلی یا همان مادر داریم که فروشندگان میوه در سطح شهر میوه خود را از آنجا تامین می‌کنند. قانون نظام صنفی این حق را به فروشندگان داده است که تا ۳۰ درصد قیمت درج شده در فاکتور میوه را افزایش دهند؛ اما متاسفانه شاهد افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت توسط مغازه داران بوده‌ایم.”
افزایش نرخ جریمه کسبه متخلف
مصطفی دارایی‌نژاد درخصوص تخلف مغازه داران اظهار کرد: “مغازه دار موظف است که فاکتور اصلی را در معرض دید خریدار قرار دهد نهادهای مسئول نظارت؛ علاوه بر تعزیرات، وزارت صنعت معدن تجارت و بازرسین اصناف می‌باشند.”
وی یکی از عوامل بازدارنده گران فروشی را افزایش جریمه دانست واظهار کرد: “شاید با بالا بردن جریمه برای مغازه داران گران فروش بتوان جلوی گران فروشی را گرفت، وقتی مغازه داری بابت گران فروشی‌اش تنها ۱۰۰ هزارتومان جریمه می‌شود و مبلغ جریمه را بافروش چند کیسه میوه تامین می‌کند، نباید انتظار دیگری داشت.”
۴ هزار دلال عامل گرانی میوه
از سوی دیگر در روزهای پایانی تیرماه نیز رئیس اتحادیه فروشندگان میدان میوه و تره‌بار، دلالان را عامل اصلی گرانی میوه عنوان کرد و از دولت خواست تا با تشدید نظارت‌ها شرایط را برای خروج و حذف دلالان از این صنف فراهم کند.
به نوشته پایگاه خبری ایرانا، حسین مهاجران با اشاره به اینکه تعداد دلالان در بازار مرکزی میوه تهران در حدود ۴هزار نفر است، تأکید کرد: “این دلالان هیچ مالیاتی هم به دولت پرداخت نمی‌کنند. به اعتقاد مهاجران، اگر این دلالان به صنف بارفروشان بپیوندند، علاوه بر افزایش درآمد مالیاتی دولت، نرخ میوه نیز برای مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد.”
اظهارات متناقض یک مسئول
پیش از این هم در پایان خرداد ماه برخی رسانه های کشور از عرضه چندنرخی میوه در خرده‌فروشی ها نوشتند و این در حالیست که به گفته معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در خرداد ماه نه تنها قیمت میوه های فصلی افزایش نیافته بلکه روند رو به کاهشی نیز داشته است.
به نوشته روزنامه همشهری در ۳۱ خرداد ماه گذشته، مجتبی فراهانی در مورد نوسان قیمت میوه طی ۳ماهه اول سال گفت:”براساس آمارها در ۳ماه نخست امسال نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته در برخی اقلام خوراکی مانند میوه و صیفی‌جات نه‌تنها افزایش قیمتی را شاهد نبوده‌ایم بلکه۱۵درصد کاهش قیمت داشته‌ایم.”
وی در مورد وظایف سازمان حمایت برای نظارت نیز گفته بود:”تا پیش از ورود میوه به میدان مرکزی میوه و تره‌بار دستگاه‌های ذیربط متولی نظارت بر نحوه تولید و تعیین نرخ میوه هستند اما زمانی که میوه‌های فصل به میدان مرکزی میوه و تره‌بار وارد شده و عرضه این میوه‌ها در سطح خرده فروشی آغاز می‌شود، بازرسان اتحادیه‌ها و اتاق اصناف قیمت این اقلام را کنترل و هرگونه گرانفروشی و تخلف را به سازمان حمایت گزارش می‌کنند. سازمان حمایت مستقیما در میدان مرکزی میوه و تره‌بار بازرس ندارد و از طریق سازمان‌های صنعت و اصناف قیمت‌ها را کنترل می‌کند.”
خرده فروش ها تخلف می کنند
وی همچنین در مورد مبنای تعیین نرخ محصولات گفته بود:”قیمت میوه بر مبنای نرخ ورود آن به میدان مرکزی میوه و تره‌بار و با لحاظ درصد سود مصوب کمیسیون نظارت تعیین می‌شود. برای نظارت بیشتر بازرسان مقیم سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت در میدان مرکزی میوه و تره‌بار قیمت‌ها را کنترل می‌کنند. برخی کالاها مانند میوه مشمول قیمت‌گذاری نیست. بیشتر تخلفات بازار میوه در سطح خرده‌فروشی صورت گرفته و بازرسان اتاق اصناف نیز برابر قانون با متخلفان برخورد می‌کنند که این برخوردها تشدید خواهد شد چرا که احتمال تخلف عرضه میوه در مراکز عمده به‌دلیل استقرار بازرسین کمتر است اما واحدهای خرده‌فروشی سطح شهر به‌دلیل گستردگی نرخ‌های چندگانه‌ای را اعمال می‌کنند.”
