هر ساله در آستانه ماه رمضان، بازار مصرف کالاهای اساسی و همچنین دیگر کالاهای وابسته به آنها دچار تلاطم و افزایش قیمت می شود. تغییراتی که در روند عرضه و تقاضای این نوع کالاها رخ می دهد، زمینه را برای کمبود و یا حتی احتکار برخی کالاها فراهم کرده و این امر، گرانی و نارضایتی مردم را به همراه خواهد داشت.
اگر چه این اتفاق هر ساله در کشور می افتد، اما امسال دولت یازدهم این وعده را داده است که با افزایش قیمت ها برخورد خواهد کرد.
با این حال گزارش های میدانی برخی خبرگزاری ها علی رغم بستر نامناسب اقتصادی در کشور و آسیب شدید بخش های تولید کالاهای مورد نیاز مردم، خبر از عدم افزایش قیمت مشابه آنچه در سال های گذشته اتفاق افتاده بود را داده اند. این در حالیست که گروه های مخالف دولت و از جمله اصولگرایان منتقد، بر این عقیده اند که تغییری در جلوگیری از روند افزایش قیمت ها توسط دولت ایجاد نشده و قیمت ها در آستانه ماه مبارک رمضان با افزایش روبرو خواهند بود.
علی رغم این نظرات مخالف که به طرز چشمگیری تنها در زمان دولت یازدهم از سوی اصولگرایان مطرح می شود، روز گذشته بانک مرکزی در گزارشی رسمی، متوسط قیمت خرده فروشی ۱۱ گروه کالا مواد خوراکی در تهران در هفته منتهی به ۳۰ خرداد ماه را اعلام کرد که براساس آن نرخ لبنیات، چای و روغن نباتی نسبت به هفته قبل از آن ثابت، نرخ تخم مرغ، برنج، سبزی های تازه و قندو شکر مقداری افزایش و قیمت حبوب، میوه های تازه، گوشت مرغ و گوشت قرمز نیز کاهش یافته است.
به گزارش روز شنبه خبرگزاری دولت، براین اساس نرخ سه گروه ثابت، قیمت چهار گروه افزایش و نرخ چهار گروه دیگر کاهش یافت.
به نوشته ایرنا، در هفته مورد گزارش، در گروه لبنیات قیمت کره پاستوریزه معادل ۰٫۱ درصد نسبت به هفته قبل افزایش یافت و بهای سایر اقلام این گروه بدون تغییر بود. قیمت تخم مرغ معادل ۶٫۲ درصد افزایش داشت و شانه ای ۷۸۰۰ تا ۹۲۰۰ تومان فروش می رفت.
همچنین در این هفته در گروه برنج، بهای برنج داخله درجه یک معادل ۰٫۳ درصد افزایش یافت و قیمت برنج داخله درجه دو ثابت بود. در گروه حبوب، بهای لپه نخود معادل ۰٫۳ درصد کاهش داشت و قیمت سایر اقلام این گروه بدون تغییر بود.
براین اساس، در هفته مورد بررسی، در میادین زیر نظر شهرداری شلیل و شبرنگ عرضه نمی شد و سیب قرمز و سیب زرد تخم لبنان و پرتقال درجه یک عرضه کمی داشت ولی سایر اقلام میوه و سبزی تازه که تعدادی از آن ها از نظر کیفی در سطح پایینی قرار داشتند، به نرخ مصوب سازمان میادین میوه و تره بار عرضه می شد.
میوه فروشی های سطح شهر اقلام مرغوب میوه و سبزی تازه را عرضه می کردند که در گروه میوه های تازه بهای سیب قرمز و سیب زرد تخم لبنان به ترتیب معادل ۱۳٫۰ درصد و ۱۵٫۷ درصد، پرتقال درجه یک ۲۲٫۲ درصد و گوجه سبز ۰٫۳ درصد افزایش ولی قیمت سایر اقلام این گروه بین ۲٫۶ درصد تا ۳۴٫۵ درصد کاهش یافت.
بنابراین گزارش، در گروه سبزی های تازه بهای سیب زمینی متعادل ۵٫۵ درصد، پیاز ۱٫۷ درصد و لوبیا سبز ۰٫۶ درصد کاهش ولی قیمت سایر اقلام این گروه بین ۰٫۳ تا ۱۱٫۳ درصد افزایش داشت.
به نوشته ایرنا، بهای گوشت گوسفند معادل ۱٫۲ درصد، گوشت تازه گاو و گوساله ۰٫۵ درصد و گوشت مرغ ۵٫۴ درصد کاهش یافت. قیمت شکر معادل ۰٫۴ درصد افزایش داشت و بهای قند، چای خارجی و انواع روغن نباتی ثابت بود.
اجازه افزایش قیمت نمی دهیم
خبرگزاری دانشجویان ایران هم در گزارش روز شنبه خود از حال و روز بازار مواد غذایی در آستانه ماه رمضان خبر داده و در مطلبی کامل وضعیت کالاهای اساسی را در بازار ماه رمضان تشریح کرد.
به گزارش این خبرگزاری، بازار محصولات کشاورزی از برنج تا روغن، چای، مرغ، گوشت، خرما و … همه ساله در آستانه ماه رمضان داغ‌تر از هر ایام دیگری می‌شود اما امسال دولت تاکید داشته با سیاست‌های نظارتی‌اش اجازه افزایش قیمت مایحتاج سفره روزه‌داران را نمی‌دهد و وزارت کشاورزی موظف به تامین بازار این محصولات است.
به نوشته ایسنا، امسال درحالی به استقبال ماه رمضان می‌رویم که از سویی وزارت جهاد کشاورزی با اجرای قانون تمرکز وظایف بازرگانی بخش کشاورزی متولی تامین کالاهای مورد نیاز تا تنظیم بازار آن‌هاست و از سوی دیگر دولت بارها اعلام کرده قصد افزایش قیمت محصولات کشاورزی مورد نیاز مردم را ندارد و با گران‌فروشان برخورد می‌کند اما باید دید این اقلام اساسی که مصرفشان در ماه رمضان بیشتر از ماه‌های دیگر می‌شود، می‌تواند قیمت ثابتی داشته باشد و آیا مسئولان به عنوان ناظر و کنترل‌کننده اصلی بازار به وعده‌هایشان عمل می‌کنند؟
رغبت مردم برای خرید برنج ایرانی
ایسنا در ادامه این گزارش با اشاره به برابری قیمت برنج ایرانی با نوع خارجی جایزه دار، از استقبال مصرف کنندگان ایرانی در برابر تولیدات داخلی خبر داده و نوشت:”برنج به عنوان یکی از مهمترین اقلام مصرفی مردم در سبد غذایی است که میزان مصرف آن در ماه رمضان افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و البته بازار ماه رمضان دو – سه سال اخیر با پایان موجودی برنج‌های ایرانی مواجه شده بود، لذا زمینه برای تغییر قیمت این محصول بیشتر فراهم شده است و امسال در آستانه ماه رمضان طبق اعلام بانک مرکزی سه درصد افزایش یافته است.”
بنابراین گزارش، هم اکنون برنج خارجی درجه یک در برندهای مختلف از کیلویی ۴۶۰۰ تا ۵۰۰۰ تومان است در حالی که هر کیلوگرم برنج ایرانی از صدری آستانه، طارم و هاشمی از کیلویی ۵۵۰۰ تومان شروع می‌شود و به حدود ۸۰۰۰ هزار تومان می‌رسد و جالب‌تر اینکه قیمت برنج‌های خارجی با برندهای جایزه‌دار با قیمت ۴۵۰۰ تومانی برنج نیم‌دانه هاشمی برابری می‌کند و به گفته فروشندگان رغبت مردم برای خرید برنج نیم‌دانه ایرانی بیشتر از برنج خارجی است.
رقابت نابرابر چای خارجی با ایرانی
این گزارش اما باز هم به روال سابق بازار چای ایرانی و بد اقبالی این صنعت در کشور اشاره کرده و نوشت:”چای ایرانی برخلاف برنج در بازار داخلی جایگاه چندانی ندارد چرا که برای تامین نیاز داخلی به واردات بسیاری نیاز داریم و چایکاران و باغ‌های آنها هم از بی‌مهری‌های گذشته مسئولان آسیب فراوانی دیده‌اند اما در آستانه ماه رمضان قیمت این محصول تقریبا ثابت مانده و هم اکنون قیمت هر کیلوگرم چای درجه یک ایرانی در بازار ۱۵۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ تومان و قیمت هر کیلوگرم چای خارجی از ۲۶۰۰۰ تا بیش از ۳۰ هزار تومان است.”
احتمال افزایش قیمت روغن
ایسنا در ادامه گزارش با اشاره به مصرف بالای روغن نباتی و روغن مایع به صورت مستقیم و غیر مستقیم در سبدغذایی مردم و همچنین در مصارف صنعتی در صنایعی مانند شیرینی‌پزی‌ها، گرانی را در آینده نزدیک پیش بینی کرد. گرچه براساس آمارهای بانک مرکزی در هفته منتهی به ۳۰ خرداد ماه قیمت روغن روند ثابتی داشته اما از ابتدای امسال به گفته صنایع روغن نباتی این محصول افزایش قیمت داشته؛ به‌گونه ای که قیمت هر لیتر روغن مایع ۴۰۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان و قیمت هر کیلوگرم روغن جامد از ۴۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان است.
مرغ و تخم‌مرغ ضرر در تولید و سود در توزیع
خبرگزاری دانشجویان ایران در ادامه نوشت:”گوشت مرغ که تولیدکنندگانش همواره از پایین بودن قیمت فروش محصولشان گلایه دارند و معتقدند باید قیمتش در ماه رمضان کمتر از کیلویی ۷۵۰۰ تومان نباشد، هم اکنون در بازار مصرف کیلویی ۶۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تومان عرضه می‌شود و به نظر می‌رسد شرکت پشتیبانی امور دام می‌خواهد هر کیلوگرم مرغ منجمد شده انبارهایش را در طرح ضیافت ماه رمضان کیلویی ۵۵۰۰ تومان عرضه کند. البته محمد یوسفی، دبیر انجمن تولیدکنندگان مرغ گوشتی در این زمینه معتقد است که هزینه‌های تولید گوشت مرغ در حال حاضر به‌گونه‌ای است که اگر قیمت این محصول در بازار مصرف کمتر از ۷۵۰۰ تومان باشد، مرغداران متضرر می‌شوند و در این شرایط عرضه رایگان مرغ منجمد در بازار ماه رمضان بهتر از عرضه آن به قیمت کیلویی ۵۵۰۰ تومان است چراکه این گونه توزیع با این قیمت پایین برای مردم توقع بی‌مورد ایجاد می‌کند و بازار گوشت مرغ را بر هم می‌زند.”
به نوشته این گزارش، از سوی دیگر مرغدران مرغ تخم‌گذار هم که از روند فروش محصولشان ناراضی‌اند می‌گویند باید برای تعادل بیشتر در بازار به آنها اجازه صادرات بیشتر داده شود چراکه هر شانه تخم‌مرغ در بازار با افزایش قیمت حدود شش درصدی در هفته گذشته از شانه‌ای ۷۰۰۰ تا ۹۰۰۰ تومان عرضه می‌شود و مشخص نیست در این میان چه کسانی از محصولی که کیلویی ۳۰۰۰ هزار تومان هم از مرغداران نمی‌خرند، سود می‌برند.
فاصله ۲۵ هزار تومانی دام زنده با گوشت قرمز!
بنابراین گزارش، گوشت قرمز هم که به گفته کارشناسان طی سال‌های اخیر با افزایش چند برابری قیمتش به تدریج از سبد غذایی مردم حذف می‌شود چرا که بسیاری از مردم با توجه به این افزایش قیمت از تولید تا مصرف به جای گوشت قرمز از گوشت مرغ و تخم‌مرغ استفاده می‌کنند. نکته‌ای که در این میان همواره مورد سوال قرار می‌گیرد این است که چرا قیمت دام زنده سبک و سنگینی که به گفته مدیر عامل اتحادیه دامداران “۱۰ هزار تا ۱۱ هزار تومان است” و طی ماه‌های گذشته هم کاهش یافته است پس از کشتار و تا رسیدن به دست مصرف کنندگان به کیلویی ۳۵ هزار تا ۴۰ هزار تومان می‌رسد؟!
گرچه بر اساس گزارش بانک مرکزی قیمت گوشت قرمز گوسفند و گوساله طی هفته پایانی خرداد ماه از ۰٫۵ تا ۱٫۲ درصد کاهش یافته اما بازار این محصول پروتئینی همچنان برای مصرف کنندگان چندان مناسب نیست.
عدم همکاری شهرداری تهران با دولت
براین اساس، دولت اما در نمایشگاه‌های طرح ضیافت که امسال وزارت جهاد کشاورزی هم در آن مسئولیت پیدا کرده، درصدد است تا هر کیلوگرم گوشت گوسفند را ۲۳ تا ۳۰ هزار تومان و هرکیلو گرم گوشت گوساله را ۱۹ هزار و ۵۰۰ تا ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه کند.
به گفته حسین مهدی‌دوست، معاون بازرگانی سازمان تعاون روستایی- وزارت جهاد کشاورزی که قرار بود محصولات پروتئینی را به صورت مستقیم در ۴۰ غرفه سازمان میادین میوه و تره‌بار عرضه کند و ستاد تنظیم بازار هم واگذاری این ۴۰ غرفه را از سوی سازمان میادین میوه و تره‌بار مصوب کرده بود، نتوانسته تا کنون این طرح را اجرایی کند چرا که شهرداری تهران غرفه‌های خود را برخلاف قانون به مزایده گذاشته است.
سه برابری قیمت خرما از تولید تا مصرف
به نوشته این خبرگزاری، خرما هم که طی سال‌های گذشته و امسال فصل برداشتش پس از ماه رمضان آغاز می‌شود به یکی از اقلام انباری تبدیل شده و این تفاوت فصل با ماه‌های قمری خود به معظلی بزرگ برای بازار این محصول تبدیل شده است چراکه به گفته علی‌اصغر موسوی، دبیرکل انجمن خرما انبارداران و واسطه‌ها سال گذشته هر کیلوگرم خرما را از نخل‌داران ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان خریداری کردند در حالی قیمت عمده‌فروشی آن در خیابان خیام به کیلویی ۹۰۰۰ هزار تومان در آستانه ماه رمضان رسیده است.
البته در این میان وزارت جهاد کشاورزی بیکار ننشست و از طریق سازمان تعاون روستایی به بازار خرما در راستای سامان‌دهی به آن ورود پیدا کرد، البته گویا این‌بار موفق شد تا ۱۶ غرفه برای عرضه مستقیم حدود ۱۵ هزار تن خرما خریداری شده از بوشهر را از سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران بگیرد.
قیمت قند ثابت ماند و شکر افزایش یافت
بازار قند و شکر به عنوان یکی دیگر از اقلام مصرفی در سبد خانوار که البته در ایام ماه رمضان مصرفشان بیشتر می‌شود هم با افزایش قیمت مواجه شد و علیرغم اینکه گزارش بانک مرکزی از قیمت این محصولات در هفته پایانی خرداد ماه نشان از افزایش ۰٫۴ درصدی قیمت شکر و ثابت ماندن قیمت قند دارد اما قیمت این محصولات هم در بازار بهار ۹۳ روند افزایشی داشته است؛ به گونه‌ای در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم قند در بازار ۲۷۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان و قیمت هر کیلوگرم شکر از ۲۲۰۰ تا حدود ۳۰۰۰ هزار تومان است.
قیمت زعفران در ماه رمضان ثابت می‌ماند
زعفران هم گرچه جزو اقلام اصلی مصرفی به شمار نمی‌رود که افزایش قیمت آن به چشم بیاید اما قیمت آن می‌تواند در میزان مصرف این محصول در سفره روزه‌داران تاثیر گذار باشد.
البته به گفته فرشید منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران در حال حاضر میانگین قیمت زعفران درجه یک در بازارهای جهانی کیلویی پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و متوسط قیمت آن در بازار داخلی حدود شش میلیون تومان است و از آنجاکه زعفران جزو کالاها و اجناس گران قیمت محسوب می‌شود بازار عرضه و تقاضا آن در ماه‌هایی مانند ماه رمضان تغییری نمی‌کند که باعث افزایش قیمت این محصول شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد قیمت این محصول در ماه رمضان ثابت بماند.
حبوبات و نوسانات همیشگی قیمت در بازار
انواع حبوبات که به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی برای تامین نیاز داخلی آن چندان به وارداتش نیازی نداریم همواره با نوسانات بسیاری مواجه بوده است؛ به گونه‌ای در همین ایام در سال گذشته نیز دلاور حیدرپور، مدیرکل وقت دفتر نباتات علوفه‌ای وزارت جهادکشاورزی اعلام کرد:” قیمت انواع حبوبات به صورت تصنعی با نوسان مواجه شده است”.
با وجود گزارش بانک مرکزی مبنی بر ثبات نسبی قیمت انواع حبوبات در هفته منتهی به ۳۰ خرداد ماه به نظر می‌رسد نوسانات بازار حبوبات در سال جاری هم ادامه دارد به گونه‌ای که قیمت انوع حبوبات از لوبیا چیتی کیلویی ۱۲ هزار تومان تا نخود کیلویی ۵۰۰۰ تومان متفاوت است.
البته بر اساس اطلاعیه‌های دولت در طرح ضیافت و نمایشگاه‌های عرضه مواد غذایی آن هر کیلوگرم حبوبات به صورت میانگین حدود ۲۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده خواهد رسید.
سود جویی عده ای خاص
در این میان وزارت جهاد کشاورزی به طور اخص و به عنوان متولی تولید تا تامین و تنظیم بازار محصولات کشاورزی (البته پس از ابلاغ و اجرای قانون تمرکز وظایف بخش کشاورزی در سال جاری) باید استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود را به گونه‌ای اجرا کند تا فرصت سودجویی را به عده‌ای خاص به ضرر مردم ندهد و دولت نیز به طور اعم و مجری قانون که همواره بر ثابت ماندن قیمت این اقلام مصرفی مردم در ماه رمضان تاکید دارد بهتر است ضمن هماهنگ‌سازی دستگاه‌های ذی‌نفع با وزارت جهاد کشاورزی از سیاستگذاری‌های انجام شده و اجرای هر چه بهتر آن مانند ترازو از تولیدکننده و مصرف کننده به طور متوزان حمایت کند تا مانند سال‌های گذشته یکی فدای دیگری نشود و سود عده‌ای به ضرر همه مردم نچربد.
