تحریم‌های اعمال شده بر ضد ایران فرصت‌های بسیار خوبی را در اختیار دیگر کشورها قرار داد تا از این آب گل آلود برای خود ماهی بگیرند و کشورهایی مانند روسیه ، چین، هند و امارات متحده عربی و … برندگان بزرگ اقتصادی از قبل این تحریم‌ها بوده‌اند.
واسطه گری برای معاملات بین‌المللی، فروش محصولات نامرغوب با قیمت دلخواه به ایران و خرید ارزان و قسطی نفت، سودهای کلانی را وارد جیب شرکتهای این کشورها کرد که چین توانسته به واسطه کالاهای ارزان و بی کیفیت خود سهم بزرگی در بازار ایران برای خود دست و پا کند.
پس از هشت سال سیاست‌های تهاجمی نظام و دولت احمدی نژاد که به تشدید تحریم ها علیه ایران انجامید و کشورهایی نظیر چین توانستند اقتصاد ایران را در اختیار خود بگیرند امروز برخی از مسئولان به اشتباه خود در اتخاذ این سیاست‌ها اعتراف کرده و آنرا تقبیح می‌کنند.
در این رابطه جعفر سبحانی از مراجع تقلید قم روز جمعه گذشته ۱۶ خرداد، در دیدار با ولی‌الله سیف٬ رئیس کل بانک مرکزی گفته است: در هشت سال گذشته نفت می‌دادیم به جای آن جنس بنجل و بی‌کیفیت چین به کشور ما می‌آمد.
اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز می‌گوید: از ۱۸ میلیارد دلار واردات ایران از چین٬ ۲۰۰ میلیون آن کالای بی‌کیفیت است و جمهوری اسلامی در تجارت با چین درگیر تعارف است و خواسته‌های خود را به صراحت مطرح نمی‌کند.
اعمال تحریم‌ها و ایجاد جبهه متحد از سوی غرب علیه ایران باعث گردید شرکت های غربی عملا از بازار ایران خارج شده و شرکتهای چینی خلاء آنان را پر کنند و بی کیفیت‌ترین کالاهای خود را روانه بازار ایران نمایند.
نارضایتی مصرف کننده ایرانی از کالای چینی از یک طرف و ورشکست شدن تولید کننده ایرانی که به واسطه وجود کالای ارزان قیمت و بی کیفیت سهم خود در بازار را هر روز کوچکتر از روز قبل می دید حاصل اتخاذ این سیاست های اشتباه بوده است.
اعمال تحریم ها بیش از همه به صنعت نفت ایران به عنوان پایه اقتصاد کشور آسیب رساند و بیشتر شرکتهای بزرگ نفتی دنیا پس از اعمال تحریم ها ایران را ترک کردند، این موضوع و سیاست های اقتصادی دولت احمدی نژاد باعث گردید تا ایران برای پیشبرد پروژه های نفتی خود به چین روی آورد.
شرکتهای چینی به وفور از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران سوء استفاده کرده و حتی تعهدات بلند مدت و کلان را هم به سرانجام نمی رساندند، این شرکتها که پروژه های یزرگی را به ویژه در میدان نفتی آزادگان و عسلویه در اختیار گرفته بودند با کم کاری و پایبند نبودن به تعهدات خویش ضررهای هنگفتی را به صنعت نفت ایران وارد کردند به طوری که نامدار زنگنه وزیر نفت ایران بعد از بارها تذکر دادن به شرکت ملی نفت چین(سی ان پی سی آی) روز سه شنبه ۹ اردیبهشت رسما حکم خلع ید آن شرکت از میدان نفتی آزادگان را صادر کرد.
اما با تغییر رویکرد اقتصادی و سیاسی که به واسطه تغییر دولت در کشور صورت گرفت و به دنبال آن آغاز مذاکرات هسته ای و تفاهمات ژنو، و اعلام آمادگی شرکتهای غربی برای حضور در ایران، به نظر می‌رسد دوران طلایی شرکتهای چینی رو به پایان است و حضور رقبای قدرتمند غربی در بازار ایران برای آنان بدترین رخداد ممکن خواهد بود.
یقینا کشورهایی مانند چین و روسیه که توانسته‌اند از قبل تحریم‌ها برای خود منافع اقتصادی فراوانی را در بازار ایران فراهم کنند از تفاهمات صورت گرفته برای لغو تحریم ها ناخشنودند، ولی در ظاهر از آن استقبال می‌کنند اما عملا در مسیر اجرای آن اخلال ایجاد می کنند.
مجله آنلاین Business Insider در گزارشی نوشته است: در صورتی که تحریم‌ها علیه ایران لغو شوند، چشم انداز اقتصادی ایران نیز متحول خواهد شد و بازار ایران مشتریانی که در سال‌های اخیر از دست داده را دوباره باز می‌گرداند. زمانی که شرکتهای غربی به واسطه تحریم‌های اعمالی علیه ایران از بازار این کشور خارج شدند، شرکتهای چینی جای آنها را پر کردند. اما با قوت گرفتن احتمال لغو تحریم‌ها علیه ایران به دنبال توافق هسته‌ای ایران و غرب، شرکتهای چینی حاضر در ایران به زودی رقبای غربی قدرتمندی پیدا خواهند کرد.
در این میان افرادی در داخل کشور هستند که با لابی گری میان این کشورها سالهاست نان خورتحریم‌ها شده‌اند و آنان نیز از لغو تحریم ها ناخشنودند و به بهانه هایی همچون وادادگی و کرنش در برابر غرب و بیان دلواپسی از توافقات صورت گرفته، سعی در ایجاد اخلال در مسیر دستیابی دولت یازدهم در رسیدن به یک توافق جامع هسته‌ای دارند.
بدون تردید امروز دیگر دولت یازدهم مجبور نیست فقط به سمت شرق نگاه انحصاری داشته باشد و مطمئنا این نگاه دیگر تامین کننده منافع ملی کشور نخواهد بود، دولت حسن روحانی می بایست با اتخاذ سیاست هایی بر اساس منافع ملی، راه را بر منافع باندی ببندد.
در خاتمه باید گفت یکی از وظایف اصلی دولت یازدهم پایان دادن به عدم تعادل حضور شرکت های خارجی در ایران است و می باید با دعوت از شرکتهای غربی به انحصار طلبی شرق در بازار ایران خاتمه داده و راه را برای رقابت و سرمایه گذاری که لازمه شکوفایی اقتصاد هر کشور است باز کند.
