
علیرضا حاجیانزاده، مدیرعامل کانون پرورش فکری جواد محقق را به عنوان دبیر علمی یازدهمین جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان منصوب کرد. به گزارش مهر مدیر عامل کانون در این حکم اظهار امیدواری کرده که با حضور وی در این سمت، این جشنواره مسیری را که از دیرباز آغاز کرده است مطمئنتر و ثمربخشتر ادامه دهد و به مهمترین هدف خود که رشد کیفی و کمی مطبوعات کودک و نوجوان کشور است، نزدیکتر شود.
در این حکم، کمک به رشد استعدادهای جوان در تمام زمینههای مرتبط با مطبوعات کودک و نوجوان و اهمیت دادن به مباحث نظری به نحوی که تعاریف مربوط به نشریات کودک و نوجوان در جامعه ی اسلامی ملموستر و روشنتر شود، تاکید شده است.
وضعیت مطبوعات کودک و نوجوان سالهاست در جایگاه مناسبی قرار ندارد و تعداد خوانندگان آنها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. در همین زمینه احمد عربلو، نویسنده و طنزپرداز معتقد است روزگاری نشریات کودک و نوجوان بسیار تاثیرگذار بودند، مخاطب خود و نیازهایش را بهخوبی میشناختند و نقش مهمی در تربیت نسلی از شاعران، نویسندگان و تصویرگران کودک و نوجوان داشتند، اما امروز آن پویایی در نشریههای ما وجود ندارد. وی می گوید: «در شرایط کنونی هم هستند بچههایی که خواندن مجله را دوست دارند و مدیران مسئول و سردبیران نشریات باید تدبیری در نظر بگیرند تا این گروه اندک را از دست ندهند و مطالبی تولید و منتشر کنند که با سلیقه و نیاز این گروه از کودکان و نوجوانان هماهنگ باشد، اما نشریات کودک و نوجوان ما حتی این بخش از مخاطبان خود را هم اندک اندک از دست میدهند».
سالهای پردرد نشریات کودک
در طی سالهای گذشته مطبوعات کودک و نوجوان هم دچار آسیب های زیادی شد. مشکلات اقتصادی ناشرین در اثر گران شدن کاغذ و هزینه چاپ گرفته تا تغییر پی در پی مدیران دولتی و فضای بسته مطبوعاتی در کشور نمونه هایی از مشکلات فعالان در حوزه نشریات کودک و نوجوان بوده است که بسیاری از آنها نیز تعطیل شدند. از جمله می توان به آفتابگردان اشاره کرد که با توجه به موفقیتی که در جذب مخاطب داشت تعطیل شد. آفتاب امروز هم پس از آن دوام نیاورد. گنبد کبود هم تجربه دیگری در نشریات روزانه برای نوجوانان بود که پایدار نماند. در همین راستا حسین بکایی، دبیر تحریه پیشین «کتاب ماه کودک و نوجوان» درباره وضعیت نشریات کودک و نوجوان معتقد است: «ما از روزنامه «آفتابگردان» با تیراژ چند صدهزار به ماهنامههایی رسیدیم که بسیار کمسو و کم نور شدهاند و عجیب اینکه تیراژ این مجلهها مثل اطلاعات فوق سری نظامی پنهان نگه داشته میشود. یک زمان کانون به تنهایی چند مجله پرمخاطب داشت، اما سالهاست که دیگر نشریه منتشر نمیکند. جالبتر آنکه جشنواره مطبوعات دارد، اما مطبوعهای ندارد».
به گفته بکایی در ارتباط با تولیدکنندگان هم، دیگر شاهد حضور روزنامهنگاران، نویسندگان، شاعران و مترجمان بلندنام کودک و نوجوان در مجلات نیستیم. دیگر نشریات، محل جمع شدن اهل قلم نیست. سابق بر این بچههای رشد، کیهان بچهها و سروش هر کدام گروه مشخصی بودند و سلایق مشخصی داشتند. اما امروز آنقدر، همه چیز به هم ریخته شده است که دیگر سلیقهای دیده نمیشود.
برخورد سلیقه ای با نشریات کودک و نوجوان
پیدایش نشریههای کودکان و نوجوانان در ایران به دوران مشروطه بازمیگردد؛ دورانی که نوگرایان از راه نشریهها دیدگاههای خود را به میان مردم میبردند. بهبود زندگی کودکان و بهسازی آموزش و پرورش از جمله مهمترین این دیدگاهها بود که در نشریهها بازتاب مییافت. همزمان با آغاز انتشار روزنامهها و مجلههای فارسی، سرپرستان و سردبیران این نشریات برای افزایش مخاطبان خود به جلب خوانندگان جوان و نوجوان پرداختند و کوشیدند به بخشی از نیازهای آنان پاسخ گویند اما به هر حال نشریات کودک و نوجوان در ایران هیچگاه سیر رشدی طبیعی نداشتهاند. فعالیت یا ایستایی در انتشار نشریههای کودکان پیوندی تنگاتنگ با وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه داشته است.
امروز نیز علارغم همه شعارهایی که پیرامون توجه به رشد و پرورش فکری کودکان و نوجوانان داده می شود اما این بحران ها دست از گریبان نشریات کودک و نوجوان برنداشته است و از سوی دیگر با توجه به تعدد تغییر مدیران بخش های دولتی مرتبط با نشریات، دولتی بودن اکثر نشریات کودک و نوجوان و اینکه هیچ مسیر بلند مدت و مشخصی برای پویایی نشریات کودک و نوجوان از سوی دولت وجود ندارد در نتیجه سرنوشت نشریات حوزه کودک و نوجوان همواره دست خوش برخورد سلیقه ای مدیران می شود و نمی توانند جایگاه مناسب خود را در میان مخاطبان پیدا کنند.