
امروزه در جهانی زندگی میکنیم که هر روز پدیدهای تازه در آن ظهور پیدا میکند و ابزارهای ارتباطی گستردهتر میگردد و زندگی در عصر ارتباطات و دنیای مدرن خواسته یا ناخواسته در زندگی عامه مردم رخنه کرده و چه بخواهند و چه نخواهند عضوی از این دنیای مجازی شدهاند.
یکی از این ابزارها که تمام زندگی مردم جهان را تحت تاثیر خود قرار داده و دنیای ارتباطات را در سیطره خود گرفته، اینترنت است که باعث گردیده مردم به موازات زندگی در عالم واقعی در دنیای مجازی هم زندگی کنند.
در ایران استفاده از این ابزار دارای تعاریف خاص و گوناگون است و بحث فیلترینگ در استفاده از اینترنت و ابزارهای جانبی که وابسته به این شبکه جهانی است هر روز گستردهتر میگردد که این مساله به مرور از سایتهای نامتعارف شروع و به سایتهای خبری و شبکههای اجتماعی رسید و در تازه ترین آنها ابزارهای ارتباطی مانند وی چت و … را شامل شد.
بر اساس مصوبه جلسه کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه (شورای فیلترینگ) از هفته گذشته اپلیکیشن موبایلی “ویچت” در تمامی آیاسپیها از جمله مخابرات، مبیننت و ایرانسل فیلتر شد و دسترسی به آن بدون ابزارهایی نظیر فیلترشکن محدود گردید و عملا پس از فیسبوک، توییتر، یوتیوب و گوگل پلاس، وی چت هم به فهرست عناصر ارتباطی فیلتر شده در ایران اضافه شد.
در رابطه با این اقدام محمود واعظی وزیر ارتباطات دولت یازدهم در خصوص فیلتر وی چت اعلام کرده است ما نقشی در فیلتر وی چت نداشتهایم و مسائل اقتصادی مخابرات نیز ربطی به فیلتر این شبکه اجتماعی ندارد.
مقامات نظام جمهوری اسلامی همانند تمامی اتفاقاتی که در عرصه جهانی صورت میگیرد اعلام کردهاند که در ظهور و بروز وی چت که توسط یک شرکت چینی تهیه و به دنیا معرفی شده است بازهم صهونیستها قرار دارند و ابزار جاسوسی آنان از مردم ایران است.
در این زمینه لاله افتخاری نماینده اصولگرای مجلس گفته است: نرم افزارهای ارتباطی تلفنهای همراه را باید فیلتر کرد چرا که این ابزارها به نظام ضربه میزند و ابزارهایی از این قبیل به غیر از مسائل جاسوسی، مسائل اخلاقی نیز ایجاد میکند و در کمیسیون فرهنگی مدتی است بحث فیلترینگ آنها مطرح است. فقط منتظر هستیم در مورد دیگر نرم افزارهایی مانند وی چت به یک نظر جمعی برسیم و برای قطعی کردن فیلترینگ این برنامه های تلفن همراه اقدام کنیم و در آینده نزدیک حتما اقدامات لازم در این خصوص انجام خواهد شد.
مسئولان فرهنگی جمهوری اسلامی بارها بازخورد این گونه اعمال محدودیتها نظیر فیلتر ناکارآمد فیسبوک را تجربه کرده و عملا دستاوردی را کسب نکردهاند، اما هنوز برخورد قهر آمیز را در دستور کار خود قرار داده و با وجود ناکارآمدی آن را ادامه می دهند.
در این رابطه نقش دولت اعتدالگرا بسیار تعیین کننده است زیرا شبکههای اجتماعی و نحوه برخورد با آن یکی از چالشهای اصلی دولت روحانی در مواجهه با وعدههایی است که وی و یارانش قبل و بعد از انتخابات ۲۴ خرداد به مردم دادهاند.
حسن روحانی، هفتمین رییس جمهور ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری در گفتوگویی با مجله چلچراغ در خصوص استفاده از شبکه های اجتماعی و بحث فیلترینگ آنها گفته است: خیلی از اقدامات علیه آزادی فضای مجازی که توسط افراد و نهادهای خاص صورت میگیرد، مقاصد خیرخواهانه ندارد. یعنی خیلی هم دلشان به حال اخلاق عمومی یا تهدیدهای این فضاها علیه جوانان نسوخته است. مقاصد سیاسی دارد. از آزادی موجود در این فضاها میترسند، دنبال محدود کردن اخبار هستند، و این محدود کردنها هم جواب نمیدهد.
وی در آن زمان با انتقاد از این نهادها می گوید: کاش طرفداران فیلتر کردن توضیح میدادند که در محدود کردن دسترسی مردم به کدام خبر موفق بودهاند؟ کدام خبر مهمی در چند سال اخیر وجود داشته که فیلترینگ باعث عدم دسترسی مردم به آن شده است؟ این اقدامات حتی مانع دسترسی به سایتهای غیراخلاقی هم نشده است. فیلترینگ گسترده جز اینکه دیوار بیاعتمادی میان مردم و دولت را بیشتر میکند و به اقتصاد ما ضربه میزند، خاصیت دیگری ندارد و مانع توسعه کاربریهای مثبت اینترنت در ایران میشود.
با وجود این سخنان آیا بازهم میبینیم که دولت حسن روحانی برخلاف برخی از شعارهای انتخاباتی خود عمل و بحث فیلترینگ را دنبال میکند تا وعده وی برای دسترسی ایرانیان به اطلاعات جهانی در حد حرف باقی بماند؟
زمانی در خواستگاه دولت اعتدال رفع فیلتر فیسبوک به عنوان یک موضوع قابل بررسی مطرح شده بود اما در عمل مشاهده میشود با پیروزی اعتدالگرایان در انتخابات، وعده ها نه تنها فراموش گردیده، بلکه محدودیت برای شبکههای اجتماعی بیشتر نمود پیدا کرده است و مخالفت ضمنی با این مساله هم درحقیقت هدف دولت به حداقل رساندن و تقلیل تکالیف خود در این حیطه است.
در خاتمه باید گفت با توجه به اینکه در هر روز ابزار ارتباطی تازهای قدم به عصر ارتباطات میگذارد باید منتظر ماند و دید که فیلتر شبکههای اجتماعی و ابزارهای ارتباطی در این فهرست تا چه شمارهای ادامه پیدا خواهد کرد و بدون تردید دور شدن دولت حسن روحانی از تحقق شعارهای انتخاباتی در آینده به چالشی بزرگ برای وی بدل خواهد گردید.