لایحه بودجه سال ۹۳ ابتدای هفته جاری از سوی حسن روحانی، رییس دولت یازدهم به مجلس شورای اسلامی ارائه شد. این بودجه در بخش‌هایی از حوزه فرهنگی نسبت به سال‌های گذشته تغییراتی داشته است. به عنوان مثال بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۹ درصد کاهش یافته است در حالی که سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و اسلامی با ۱۷۵ درصد افزایش بودجه مواجه بوده است.
موسسه پژوهشی و فرهنگی هنر و ارتباطات که سال گذشته بودجه‌ای برایش تعریف نشده بود امسال از بودجه‌ای ۵ میلیارد تومانی برخوردار است. همچنین در صورت تصویب بودجه توسط نمایندگان ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه به پروژه‌های فاخر اختصاص داده می‌شود.
در میان ارقام پیشنهادی، سازمان صدا و سیما با بودجه‌ای بالغ بر ۹۶۷ میلیارد تومان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با رقمی بالغ بر ۶۲۳ میلیارد تومان در صدر دستگاه‌های مشمول بودجه فعالیت‌های فرهنگی ایستاد‌ه‌اند.
سازمان میراث فرهنگی رضایت دارد
برای حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشورمان که در بخش اول نیاز به ترمیم و حفظ بناهای تاریخی، در بخش دوم نیاز به زیرساخت‌سازی و در بخش سوم نیاز به حمایت از تولید و هنرمندان در اولویت قرار دارد بودجه ۳۴۳ میلیارد و ۳۲۸ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی برای سال آینده در نظر گرفته شده است.
همچنین در تبصره ۱۴ بودجه ۳۹ آمده است:
الف- کلیه دستگاه‌های اجرایی و مؤسساتی که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند، مکلفند حداقل یک درصد (۱%) از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای خود را به منظور حمایت از هنرمندان و تولیدات ملی و رعایت هر چه بهتر معماری اسلامی در ساختمان‌ها و انتقال پیام‌های فرهنگی و معنوی به ساخت و خرید آثار هنری منقول و غیرمنقول اختصاص دهند. این آثار باید منحصراً تولید هنرمندان ایرانی باشد، انتخاب و تقویم آثار بر طبق آیین نامه اجرایی خواهد بود که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تدوین و پس از تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
ب- کلیه اشخاص حقیقی وحقوقی غیردولتی مجازند ۲ درصد (۲%) از درآمدهای خود را زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صرف حفظ، احیاء و مرمت میراث فرهنگی کشور نمایند. هزینه‌های انجام‌شده در این زمینه جزء هزینه‌های مورد قبول مالیاتی آن‌ها تلقی می‌گردد.
ج- شهرداری‌ها موظفند پنج درصد هزینه‌های اقامتی مراکز اقامتی، رفاهی، گردشگری مسافرین و نظایر آن را اخذ و به حساب خاصی که به همین منظور تعیین می‌شود، واریز نمایند. صددرصد (۱۰۰ %) منابع موضوع این بند با تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان صرف توسعه گردشگری، صنایع دستی، حفظ، احیاء و مرمت آثار و ابنیه تاریخی، بهسازی محیط، حفاظت از محیط زیست و با اولویت مدیریت پسماند می‌گردد. نظارت بر عملکرد این بند به عهده شورای مذکور بوده و این شورا موظف است سالانه یکبار هنگام تصویب بودجه گزارش آن را منتشر نماید.
در همین زمینه مهدی حجت، قائم مقام و معاون میراث فرهنگی کشور که روز گذشته در نشست خبری با حضور اصحاب رسانه، گزارش ۱۰۰ روزه این معاونت را تشریح کرد و به سوالات خبرنگاران در این حوزه پاسخ داد، نسبت به اعتبارات اختصاص یافته به میراث فرهنگی در سال آینده، ابراز رضایت کرده است.
وی اعتبارات و بودجه فعلی سازمان را برای انجام وظایف کافی ندانست و گفت: «تعداد بسیار زیادی از آثار به صورت فله‌ای ثبت شده‌اند، در حال حاضر ما ۳۳ هزار اثر ثبتی داریم که با توجه به رسیدگیها مشخص شده است حتی ۱۰ درصد از این آثار هم دارای حریم و پرونده ثبتی کاملی نیستند، فقط یک اسم و یک شماره برای آن‌ها ثبت شده، ده‌ها هزار تپه تاریخی داریم که نیازمند حفاظت است اما بودجه لازم برای حفاظت از این تعداد اثر وجود ندارد».
معاون میراث فرهنگی کشور ادامه داد: در بودجه سال ۹۳ دولت توجه ویژه‌ای به سازمان داشته است و این رقم برحسب میزان کار و فعالیتی که سازمان میراث فرهنگی دارد اختصاص یافته است.
در همین رابطه هفته گذشته، جواد هروی رییس فراکسیون تاریخ و توسعه گردشگری مجلس ضمن اعلام ردیف مستقلی برای میراث فرهنگی و گردشگری در لایحه بودجه ۹۳، گفته بود: انتظار ما از برگزاری جلسات فراکسیون در حوزه میراث فرهنگی این است که مظلومیت میراث فرهنگی و گردشگری مورد شناسایی قرار گرفته و از حقوق آن دفاع شود و مجلس می‌تواند حقوق قانونمند ایرانیان را در این حوزه پیگیری کند.
تا‌تر، موسیقی و تجسمی بی‌بهره از بودجه
گفتنی است در جدول شماره ۷ خلاصه بودجه دستگاه‌های اصلی و زیرمجموعه در سال ۹۳ برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با کد دستگاه ۱۱۴۰۰۰، مبلغ ۶۲۳ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است. مبلغ ۳۶۵ میلیارد تومان از بودجه برای معاونت‌های تحت حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شده است.
علاوه بر اینکه بودجه‌ای برای معاونت‌های زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شده، ۱۵۰ میلیارد تومان برای بخش نشر کتاب و مطبوعات، ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان برای مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان برای برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا (ع) و ۱۰۰ میلیارد تومان برای امور سینمایی و نیز تولیدات فاخر در نظر گرفته شده است.
اما نکته قابل توجه و تأمل این است که جدا از بودجه در نظر گرفته شده برای معاونت‌های فرهنگی، مطبوعاتی و سینمایی، بودجه مازادی برای بخش نشر کتاب و مطبوعات و امور سینمایی و نیز تولیدات فاخر پیشنهاد داده شده است اما هیچ خبری از پیشنهاد بودجه‌ای مازاد یا همان بودجه حمایتی برای تئا‌تر، موسیقی و تجسمی نیست.
این در حالی است که در عرصه تئا‌تر، موسیقی و تجسمی نیز به مانند سینما جشنواره‌های ملی و بین‌الملی متعدد از جمله جشنواره تئا‌تر، موسیقی و تجسمی فجر برگزار می‌شوند. همچنین در این عرصه‌ها تولید آثار فاخر هم در طول سال وجود دارد که تولید این آثار فاخر همواره از بودجه اصلی تعیین شده برای تئا‌تر، موسیقی و تجسمی انجام می‌شود.
اگر منصفانه و منطقی به مقوله بودجه و بودجه حمایتی نگاه شود می‌بایست در جدول بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در کنار امور سینمایی، مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، نشر کتاب و مطبوعات و جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا (ع)، بودجه‌ای هم برای امور تئا‌تر، موسیقی و تجسمی و نیز تولید آثار فاخر در نظر گرفته می‌شد.
