دبیرکل سازمان ملل یک‌شنبه گذشته در بیانیه‌‌ای با ابراز نگرانی شدید از شرکت نیروهای حزب‌الله لبنان در جنگ میان حکومت سوریه و مخالفان مسلح آن، از همه کشورهای همسایه خواست که «از حمایت از خشونت در سوریه درست بردارند».
حضور نیروهای حزب‌الله لبنان در سوریه از مدت‌ها پیش مناقشه برانگیز بوده است. اما با اعلام صریح و رسمی حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان، مبنی بر حمایت آشکار و کامل از حکومت سوریه، جنگ داخلی سوریه وارد مرحله‌‌ای جدید شده و عملا کشور همسایه لبنان را نیز درگیر کرده است.
انتقاد از نقش محوری ایران در سوریه
در روزهای گذشته انگشت اتهام پیرامون بحران سوریه بیش از پیش به سوی ایران نشانه رفته است. حمایت جمهوری اسلامی از حکومت اسد و تجهیز حزب‌الله برای شرکت در جنگ علیه مخالفان آن نیز یکی دیگر از مسایل تنش‌زای در منطقه شده است.
خبرگزاری فرانسه نیز دوشنبه گذشته در گزارشی و با استناد به گفته برخی کارشناسان نوشته که حزب الله دخالت در بحران سوریه را حتی به قیمت ضربه خوردن به اعتبار خود در سطح جهان عرب پذیرفته است. گفتنی است چندی پیش گزارش هایی مبنی بر سفر حسن نصرالله به تهران و دیدار با آیت الله خامنه‌ای منتشر شد، به نظر می رسد که اعزام نیروهای مسلح به سوریه و سخنان اخیر رهبر حزب الله مبنی بر حمایت از رژیم اسد، دست کم با چراغ سبز ایران صورت گرفته باشد.
از سوی دیگر احمد داود اوغلو وزیر امور خارجه‌ی ترکیه ۴ خرداد در گفت‌وگو با خبرنگاران از موضع ایران و حزب‌الله لبنان در سوریه به شدت انتقاد کرد. وی ادعا کرد که ایران و حزب‌الله در چارچوب تشکیل “کمربندی شیعه” وارد درگیری‌های سوریه شده‌اند.
در واکنش به اظهارات مقام‌های ترکیه علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران نیز در نطق پیش از دستور مجلس خود در ۵ خردادماه به ترکیه اعتراض کرد و گفت: «اظهارات وزیر خارجه‌ی ترکیه در اتهام‌زنی به ایران و حزب‌الله نادرست و غیر‌واقعی است. نصیحت ما به شما این است که هزینه‌ی اشتباه محاسباتی خود را به گردن حزب‌الله و ایران نیندازید».
اما درباره طرح این اتهامات علیه ایران از سوی ترکیه تاکنون وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران واکنش رسمی نشان نداد. اما حسین امیر‌عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه‌ی ایران در گفتگو با شبکه العالم در ۶ خرداد دخالت ایران و نیروهای حزب‌الله در امور سوریه را به شدت تکذیب کرد. وی گفت: «سوریه نیازمند کمک ایران یا هیچ کشور دیگری نیست، ادعای برخی رسانه‌ها درباره‌ی حضور نیروهای ایران و حزب الله در سوریه دروغ و فرافکنی است».
ایران برای سوریه جان و مال می دهد
علیرغم تکذیب برخی مقامات ایران، گزارش ها حاکی از آنست که جمهوری اسلامی با اعزام نیروی انسانی به سوریه در حفظ حکومت بشار اسد و مبارزه با معترضان تلاش می کند. برخی خبرها از دخالت رسمی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در ناآرامی های سوریه خبر می دهند. اما حمایت ها تنها به حمایت نظامی و تسهیلاتی ختم نمی شود، بلکه جمهوری اسلامی با کمک های مالی به سوریه و اعطای وام های کلان به این کشور، در حمایت از بشار اسد سنگ تمام گذاشته است.
ادیب میاله، رئیس بانک مرکزی سوریه چند روز پیش گفت: ایران همچنان از اقتصاد سوریه حمایت مالی می کند. ایران خط اعتباری (وام) به ارزش یک میلیارد دلار برای واردات کالا و وام دیگری به ارزش سه میلیارد دلار برای واردات نفت و فرآورده های نفتی مورد نیاز، در اختیار سوریه قرار داده است.
در بهمن ۱۳۹۱ نیز دولت سوریه از سپرده گذاری ارزی ایران در این کشور برای تقویت ارزش پول ملی سوریه خبر داد. دولت ایران علاوه بر این، ۲۰۰ میلیون دلار وام برای بخش بهداشت و درمان سوریه اختصاص داده بود.
برخی رسانه های خارجی نیز گفته بودند از آنجا که سوریه به دلیل تحریم ها، نمی تواند از اروپا غلات خریداری کند؛ ایران برای این کشور از اروپا غله خریداری کرده است. نفت سوریه نیز تحریم شده است و ایران بخشی از نفت تولیدی این کشور را خریداری یا با محصولات نفتی مبادله می کند.
راه برون رفت از بحران
اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۶ خرداد طرحی را تصویب کرد که به موجب آن ممنوعیت ارسال سلاح به مخالفان رژیم اسد لغو می شود.
همچنین وزیران خارجه اتحادیه اروپا در نشست شامگاه دوشنبه در بروکسل تاکید کردند که سایر تحریم‌ها درمورد سوریه همچنان پابرجا خواهد ماند.
لغو تحریم تسلیحاتی سوریه اما می‌تواند راه را برای ارسال سلاح به مخالفان رژیم بشار اسد همراه سازد. این خواسته پیش‌تر از سوی بریتانیا و فرانسه مطرح شده بود، اما مورد توافق برخی از کشورهای اروپایی قرار نگرفته بود.
از آنجا که وزیران خارجه اتحادیه اروپا پس از ساعت ها رایزنی، نتوانستند بر سر ادامه تمدید تحریم تسلیحاتی سوریه به توافقی دست پیدا کنند، این تحریم از شنبه آینده لغو خواهد شد.
روزنامه “ایندیپندنت” روز گذشته در مقاله‌‌ای به ضرورت حضور ایران در گفتگو‌های بین المللی برای پایان بحران سوریه پرداخته است. نویسنده این مقاله معتقد است که تردیدها در مورد جلوگیری از دستیابی گروه‌های اسلام گرای افراطی به تسلیحات نظامی از جمله گروه‌های مرتبط با القاعده، سبب شد که حزب کارگر بریتانیا از مواضع گذشته خود مبنی بر حمایت از مداخله نظامی در سوریه عقب‌نشینی کند.
تلاش برای یافتن شکلی از مداخله نظامی محدود از مدت‌ها پیش از سوی دیپلمات‌های غربی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین مخالفت‌های آشکاری با جایگزینی طرح منطقه پرواز ممنوع صورت گرفته است.
درگیری‌ها در سوریه شکلی فرقه‌ای به خود گرفته و کارشناسان نگرانند خشونت‌های طائفه‌ای به مناطق بیشتری در خاورمیانه گسترش پیدا کند.
از آغاز ناآرامی‌ها در سوریه، تنها در این کشور بیش از هشتاد هزار تن جان خود را از دست داده اند. هم اکنون گسترش درگیری‌ها به کشورهای مجاور می تواند تهدید بزرگی برای ثبات سیاسی منطقه به شمار رود.
