گزارش ها حاکی از کمبود داروهای بیهوشی در ایران و ایجاد یک معضل جدی برای بیمارستان‌ها می باشد.
بحران دارو که نزدیک به دو سال است در ایران بوجود آمده، روز به روز شدت پیدا می‌کند. خیرالله غلامی رئیس داروخانه‌های دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن اعلام اسامی داروهای بیهوشی که در بازار موجود نیست، نسبت به تعطیلی اتاق‌های عمل در آینده‌ای نه چندان دور ابراز نگرانی کرد. وی روز گذشته طی گفتگویی با ایلنا تصریح کرد اگر همه شرایط برای عمل جراحی در اتاق عمل فراهم باشد ولی داروی بیهوشی نباشد هیچ کاری برای بیمار نمی‌توان انجام داد. نه می‌توان بدن بیمار را زنده زنده زیر تیغ جراحی برد و نه با چکش بیماران را بیهوش کرد!
این گفتگو در حالی انجام شد که در روزهای گذشته شاهد خبرهای تلخی پیرامون بحران دارو در کشور بودیم. مدیر عامل انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی با اشاره به افزایش ۱۵۰ درصدی قیمت داروهای این بیماری از مرگ بیماران کلیوی به دلیل ناتوانی مالی در تهیه داروهای خود خبر داد. همچنین گزارش ها حکایت از افزایش ۱۰۰ درصدی میزان مرگ و زخم بستر معلولان ضایعات نخاعی در ایران و وضعیت نامناسب معیشتی این بیماران بود که نسبت به سال گذشته ۳۰۰ درصد وخیم تر شده است.
تشکیل کمیته رفع مشکلات دارو
دکتر احمد آریایی‌نژاد عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هفته گذشته اعلام کرد: موضوع اختصاص ارز و واردات دارو باید به طور جدید پیگیری شود چرا که حوزه دارو با مشکلات عدیده‌ای همراه است.
وی با بیان اینکه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، بانک مرکزی و وزارت بهداشت و درمان برای حل مشکلات دارو کمیته‌ای ویژه تشکیل داده‌اند، خاطر نشان کرد: برای حل مشکلات حوزه سلامت به ویژه دارو تشکیل این کمیته ضروری است. وی تاکید کرد: در حال حاضر مشخص نیست چه کسی مسئول اصلی حل مشکلات دارو است و لذا این کمیته می‌تواند در رفع ابهامات در این حوزه اثر گذار باشد. همچنین این کمیته می‌تواند حلقه مفقود همکاری بین سازمان‌های مرتبط باشد و جریان رفع مشکلات حوزه دارو را به حرکت اندازد.
از سوی دیگر هفته گذشته مصاحبه‌ای از دکتر اکبر عبداللهی مدیر عامل شرکت داروسازی دکتر عبیدی منتشر شد که حاشیه‌های زیادی را به همراه داشت. وی در این گفتگو ضمن بیان اینکه سیاستهای وزارت بهداشت قابل اطمینان نیستند و تابع جایگاه افراد می‌باشند در مورد کمبود داروی بیماری‌های خاص گفته بود: «این دارو‌ها عمدتا یارانه‌ای بوده و به علت شرایط خاص خرید مناقصه‌ای دچارمشکلات درتامین می‌شوند. به عنوان مثال وقتی که شرکتهای تولیدکننده چندسال پیش برخی از داروهای تالاسمی را تولید کردند، فشارمصرف‌کنندگان و پزشکان باعث حذف یا کمرنگ شدن آن‌ها در بازارشد، درحال حاضرکه به علت مشکلات ارزی امکان تامین نوع وارداتی وجود ندارد، بازار دچارکمبود می‌شود درحالی که نوع داخلی می‌توانست پاسخگوی بازارباشد. این موضوع کاملاً درمورد بیماری MS صدق می‌کند وانواع داخلی علاوه برکاهش هزینه‌های بیماران و بیمه‌ها ازنظرتامین به موقع نیزبازار را پوشش داده‌اند. نوع دیگری از کمبودهای بیماران خاص مربوط به داروهای «مونوکلونال آنتی‌بادی‌ها» و یا داروهای جدید بسیارگران قیمت هستند که تامین‌کنندگان آن‌ها به علت عدم امکان تامین نقدینگی لازم ریالی و ارزی وعدم اطمینان به سیاستهای وزارت بهداشت که بسیار تابع جایگاه افراد است دچاروقفه در واردات شدند.
همچنین حدود ۱۵ ماه پیش، علی سبحانیان رییس اتحادیه وارد کنندگان دارو از تشکیل کمیته بحران درباره مشکلات ارزی و افزایش قیمت دارو در سازمان غذا و دارو خبر داده بود. دکتر سبحانیان همچنین توضیح داده بود بانک‌ها یا ارز دولتی به وارد کنندگان دارو نمی‌دهند یا این کار را بسیار سخت و زمانبر انجام می‌دهند و برخی از آن‌ها درباره وجود تسهیلات برای وارد کنندگان دارو در زمینه دسترسی به ارز دولتی اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند در نتیجه وارد کنندگان دارو دچار سردرگمی شده‌اند این در حالیست که دارو باید در اسرع وقت خریداری، حمل و ترخیص شود از سوی دیگر در صورت دسترسی واردکنندگان دارو به ارز، آنان نمی‌توانند ارز را به بانک‌های اروپایی ارسال کنند.
دارو‌ها در پشت مرزهای ایران
محمد حسین قربانی عضو کمسیون بهداشت و درمان مجلس در روز ۱۵ اسفند ماه جاری اذعان کرده بود اگرچه دولت در چندماه اخیر اعلام کرده است که ارز دارو را اختصاص داده است، هم‌اکنون شاهد هستیم که محصولات سلامت پشت مرز‌ها خاک می‌خورند.
شاهین محمدصادقی عضو هیئت رییسه مجلس نیز در ۱۸ اسفندماه جاری با اظهار انباشت حدود ۱۴۰ میلیون دلار دارو در گمرک ایران گفت: «نگرانی واردکنندگان از نرخ بعدی ارز زمینه را برای انباشت دارو و ترخیص نشدن از گمرک فراهم کرده است. این گروه هم اکنون نگرانند که دارو‌ها را به قیمت ارزان فروخته و بعد برای خرید دارو هزینه بیشتری را پرداخت کنند.»
نماینده کازرون با تأکید بر اینکه بانک مرکزی و معاون دارویی وزارت بهداشت به وظایف خود برای تأمین توزیع دارو «به درستی عمل نکرده‌اند»، افزود: «مجلس انتظار دارد رئیس جمهور هرچه سریع‌تر دستور ترخیص دارو‌ها را صادر کند.»
گزارش‌ها حاکی است که ارز اختصاص یافته از سوی بانک مرکزی برای واردات دارو، کافی نیست. در آذرماه سال جاری، به دنبال تأکید بانک مرکزی بر عملکرد «خوب» این نهاد در زمینه تأمین ارز دارو، اتحادیه واردکنندگان دارو در ایران اعلام کرد که مبلغی که بانک مرکزی برای واردات دارو اختصاص داده است «تنها حدود یک سوم ارز مورد نیاز دارو و تجهیزات پزشکی» را شامل می‌شود.
در حالیکه مقامات جمهوری اسلامی همواره تلاش دارند علت وجود بحران دارو در ایران را تحریم‌های غرب بدانند اما بسیاری از کار‌شناسان معتقدند سیاستهای غلط و چالش‌های درونی کشور عامل اصلی وجود بحران دارو در ایران است و تحریم‌ها نقش پررنگی در این میان بازی نمی‌کنند. عدم همسو بودن نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف از جمله بانک‌ها و سازمان‌های نظارتی با نهادهای بهداشتی و درمانی و نبود استراتژی درست در سیاستهای کلان کشور از مهم‌ترین دلایل ایجاد کمبودهای دارویی می‌باشند. برخی مسولان بهار ۹۲ را اوج بحران دارو در ایران پیش بینی کرده‌اند.
