خبر ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر با مشارکت انبوه‌سازان ایرانی در عراق در حالی منتشر می شود که کشور طی مدت زمان طولانی در بخش مسکن دچار مشکلات فراوانی بوده و مدیران و مسولان نیز آمده اند و رفته اند و هرکدام با برنامه های مختلف و وعده و وعیدهای گوناگون خبر از راه حل های تازه داده اند. اما آنچه به مانند زخمی کهنه و مزمن جامعه ی کشور را رنج می دهد مشکل اسکان مردم است. تا جاییکه هنوز شهرها و مناطقی که بازمانده زمان جنگ هشت ساله و آسیب دیده از بلایای طبیعی هستند بازسازی مناطق مسکونی خود را آنگونه که شایسته و بایسته است به انجام نرسانده اند.
به تازگی خبرگزاری ایسنا از قول ایرج رهبر-رییس کانون سراسری انبوه‌سازان-در خصوص سفر هیات ایرانی به عراق می نویسد: “در این سفر و درپی تفاهم‌نامه امضا شده بین وزرای ایران و عراق مقرر شد ۲۰۰ هزار واحد مشابه مسکن مهر در عراق ساخته شود.”
وی با بیان این‌که پروژه فوق در دو بخش اجرایی می‌شود، خاطرنشان کرد: “بخشی از این طرح با سرمایه‌گذاری انبوه‌سازان ایرانی اجرا می‌شود و بخش دیگر آن نیز در مناقصه توسط خود عراقی‌ها ساخته می‌شود.”
بر اساس این گزارش، این مقام مطلع درباره نحوه سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در این طرح با بیان این‌که دو روش برای پرداخت هزینه‌های ساخت‌‌وساز‌ها از سوی عراقی‌ها پیشنهاد شده است، گفت: “عراقی‌ها پیشنهاد دادند که یا ۲۰ درصد از هزینه در ابتدای کار ۳۰ درصد در پایان و ۵۰ درصد یکسال پس از پایان کار پرداخت شود یا ۲۵ درصد در ابتدای کار یا ۷۵ درصد تا سه سال پس از اتمام کار پرداخت شود که ما بیشتر با پیشنهاد اول موافقیم.”
رییس کانون سراسری انبوه‌سازان خاطرنشان کرد: “۲۰۰ هزار واحد در شهرهای بغداد، نجف، کربلا، بصره و دیگر شهرهای عراق ساخته خواهد شد.”
همزمان با انتشار این خبر نیز وزیر راه و شهرسازی با اشاره به برخی اخبار درخصوص طرح جدید مسکن ویژه و اهمیت آن در ایران که طی روزهای اخیر مطرح شده است، گفت:” مسکن ویژه با مسکن مهر تفاوتهایی دارد و نحوه ثبت نام و واگذاری آن متفاوت خواهد بود و به احتمال قوی پیش‌بینی می‌شود تا واگذاری مسکن مهر بر اساس امتیازبندی صورت پذیرد به عنوان مثال در طرح مسکن مهر از تمام متقاضیان ثبت نام به عمل می‌آمد و به تمام آنها پاسخ داده می‌شد اما در مسکن ویژه ثبت نام صورت می‌پذیرد ولی با امتیازبندی اسامی متقاضیان مشخص می‌شود.”
گرچه این طرح هنوز تکمیل نشده و جزییاتی از آن منتشر نگردیده، اما وزیر راه و شهرسازی کشور از آن به عنوان طرحی متمایز از طرح مسکن مهر نام برده و مدیریت آن را شخصا به عهده خواهد داشت.
این در حالی است که چندی پیش، حسین شایق فرماندار بم با انتقاد از عدم واگذاری واحدهای مسکن مهر شهروندان بمی اظهار داشته بود: “با وجود تکمیل شدن این واحدها هنوز به متقاضیان واگذار نشده و باید مسکن و شهرسازی در این زمینه تلاش کند.”
گرچه به موازات بررسی مشکلات مسکن، بخشی از مدیران این بخش با مطرح کردن شیوه های برخوردی با مالکان و خانه های خالی در سطح کشور راه حل های سختگیرانه را به میان می کشیدند اما علی اکبر آقایی مغانجوقی رییس کمیسیون عمران مجلس درباره رفع مشکل خانه و وضع مالیات بر خانه های خالی معتقد است: “مشکل مسکن را با رفتارهای چکشی نمی توان حل کرد و این عرضه و تقاضا است که قیمت را تعیین می کند.”
سال گذشته نیز علی نیکزاد وزیر مسکن و شهرسازی و سرپرست وزارت راه و ترابری وقت معتقد بود که دولت در سال ۹۲ مشکل مسکن مردم کشور را برطرف می‌کند. وی برای اثبات این ادعا گفته بود: “در حال حاضر میزان فعالیت‌های عمرانی کشور را به کارگاه بزرگ عمرانی تبدیل کرده است. وظیفه ما این است که در راستای رسیدن به یک کشور توسعه‌یافته اقدام‌های زیرساختی از جمله مسکن و راه را برای مردم به نحو شایسته فراهم کنیم. دولت در سال ۹۲ تصمیم دارد مشکل مسکن مردم کشور را برطرف کند.”
بنا بر نظر کارشناسان سرپناه آنقدر در تحلیل‌های آماری و شاخص‌ها اهمیت دارد که جاری شدن عدالت اقتصادی در هر کشوری را به چگونگی دسترسی هر فرد به مسکن‌وسرپناه گره زنده‌اند. به بیان بهتر جامعه‌ای که دسترسی طبقات مختلف جامعه به مسکن در آن ساده‌تر و آسان‌تر باشد عدالت اقتصادی بیشتری در آن جامعه برقرار است.
گرچه با آغاز طرح مسکن مهر در سال ۱۳۸۶، بر پایه اعلام مسئولان و محمود احمدی نژاد رییس دولت، قرار بود در هر سال ۱,۵۰۰,۰۰۰ هزار خانه ساخته شده و در اختیار مردم قرار گیرد، تا در ظرف ۳ الی ۴ سال مشکل مسکن در سراسر کشور به کلی بر طرف شود. اما این وعده ها در ایران رنگ واقعیت به خود نگرفته اند. حال باید دید که تحقق وعده های مسولان در دیگر کشورها تا چه حد به واقعیت نزدیکتر است.
